Waarom dit onderzoek?
Van buitenaf lijkt Nederland best gelukt. En tot op zekere hoogte blijkt dat nog te kloppen ook. Het is een van de meest rijke landen ter wereld en de zaken gaan goed. De wegen zijn in goede staat, de perkjes aangeharkt en de kinderen gaan naar school. Maar waar het met de Nederlandse portemonnee relatief goed gaat, is er in het Nederlandse brein nog een behoorlijke winst te behalen.
Er zijn mensen die zich bezig houden met het meten van geluk in een samenleving. Dit wordt dan gedaan voor een hele hoop landen, waaronder Nederland. En wat blijkt? De Nederlanders scoren jaar in jaar uit erg goed in de categorie ‘Happiness’. Dit is opvallend want de cijfers van de mentale gezondheid in Nederland liegen er niet om. Zo meldt het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) dat in de eerste twee kwartalen van 2021 vijftien procent van de bevolking van 12 jaar of ouder psychisch ongezond was. “Dit percentage is sinds 2001, het jaar waarin het CBS begon met de monitoring van de mentale gezondheid, niet zo hoog geweest”, aldus het CBS. Ook het NJi (Nederlands Jeugdinstituut) meldt dat het niet goed gaat in de koppies van de jeugd: “Sinds 2001 is de mate van levenstevredenheid onder zowel basisschoolleerlingen als leerlingen in het voortgezet onderwijs nog nooit zo laag geweest”.
Tuurlijk, er was een corona-crisis waar niemand blij van werd. Maar nu de crisis zo goed als voorbij is, zijn de cijfers niet ineens enorm verbeterd. AMI (Amsterdam Mazzel Instituut) denkt dat dit te maken heeft met welvaart. Door de focus te leggen op resultaten, prijspeilen en telkens meer willen verdienen, zijn we vergeten om af en toe de boel te relativeren. In een maatschappij waar winst belangrijk is, wordt verliezen automatisch het horror-scenario. Wij geloven dat een betere balans tussen hoe je pech en mazzel ervaart ervoor kan zorgen dat je je beter voelt. Ons doel is dat mensen de kleine mazzeltjes meer gaan zien en voelen. Zodra je de mazzeltjes doorhebt (dit noemen wij mazzelbewustzijn), wordt het makkelijker om positief in het leven te staan en krik je automatisch je mentale gezondheid ietwat omhoog. Een hoger mazzelbewustzijn zou de sleutel kunnen zijn tot een samenleving vol mazzelpikken, en dat lijkt ons best gezellig.
Het AMI heeft niet toevallig voor het woord mazzel gekozen. Het is een uniek woord, afgeleid van de Hebreeuwse gelukswens Mazzeltof. Het woord is opgebouwd uit “mazal”, wat geluk betekent, en “tov” wat goed betekent. Je wenst iemand anders dus geluk als je dit naar iemand uitspreekt. Tussen de 9e en 11e eeuw is in het Rijnland de taal Jiddisch ontstaan. Het is afgeleid van een middeleeuws Duits dialect (het Middelhoogduits) en heeft een hoop Hebreeuwse invloeden. Zo werd Mazzeltof de inspiratie voor het woord Mazzel. Woorden uit het Jiddisch werden door de grote groep joden in Amsterdam al snel opgenomen in het Amsterdamse dialect. Het begrip Mazzel is daarom onlosmakelijk verbonden met de Amsterdamse identiteit. Ondertussen is Mazzel volledig ingeburgerd in de Nederlandse taal. De algemene beschrijving van mazzel is alleen niet heel uitgebreid: “gebeurtenis die gunstiger is dan je redelijkerwijs kunt verwachten”. Het woord heeft daarentegen een enorme impact. De allerlaatste parkeerplaats innemen of een euro vinden op de stoep hebben namelijk invloed op hoe jij je daarna voelt.
AMI wil de betekenis van Mazzel onderzoeken en beter omschrijven. Een uitleg geven die meer recht doet aan het woord Mazzel. Want als je een begrip goed kan omschrijven, gaat het leven! Het mazzelbewustzijn verhoogt en dan kan je er wat mee.